Ýslâm Düþüncesi Kategorisindeki Alýntýlar

"Ýhsanýn karþýlýðý ihsandýr" ve insan, gördüðü bir iyiliðe iyilikle karþýlýk verdiðinde huzur bulabilen tertemiz bir fýtratla yaratýlmýþtýr. Herþey O'na muhtaç olduðu halde O hiçbir þeye muhtaç olmayan Zat-ý Ehad-ý Samed'in bunca ihsanýna karþýlýk insanýn mukabelesi, ancak teþekkürünü ifade etmek sûretinde olabilir. Namaz, bu teþekkürün ifadesid ...

Mahabbet, ki kökü/kaynaðý Vâhidiyet mertebesindedir, her merhalede ayrýþmanýn nedenidir; esma ve sýfattan Zât'ýn ayrýþmasý(temeyyüz), esma ve sýfatýn birbiri arasýndaki ayrýþmasý; hakâikin, ilm-i Zâtî'de ayrýþmasý, en nihayet aynî varolanlarýn çokluk hâlini almalarý, tüm bunlar mahabbet iledir. Sonuç olarak tüm olan-lar, yani Zât'tan ayrýlarak o ...

"Her þeyin ölçüsü insandýr." Tür anlamýnda insan. Dolayýsýyla dýþ dünyayý biz yaratmýyorsak da biz biliyoruz. Mevcudiyetin mudrek hâle gelmesi müdrik olanýn varlýðýna baðlýdýr; idrak eden de insandýr. 'Þey', bir âlim tarafýndan, ilimle mâlum hâle getirilir. Þeyiyyeti âlime baðlý deðilse de mâlum olmasý âlimin ilmiyledir. Diðer canlýlar idrak ede ...

Iþk, mevcûdâta akmýþ olduðundan, aslýnda bir yönüyle herþey ýþk'týr; vucûdda ýþk'tan baþka bir þey yoktur; çünkü varlýða gelen, görünüþe çýkan herþey ýþk'tandýr; ýþk iledir ve ýþk içinde akar. Mevcûdât dairesinde, sûfîlerin ýþký, Fârâbî ve Ýbn Sînâ'nýn kozmik ýþkýyla örtüþebilir. Ancak, tekrar pahasýna, Ahmed Gazâlî çizgisinde, ýþk aþkýn bir bir ...

Burada, sosyal bilimler ve özellikle tarih bilimi için ilginç bir noktaya dikkat çekmek istiyorum: Biz, daha sonra, bu hakikat üzerine de yeni itibârlar üretiyoruz. Örnek olarak, camiye bakýyoruz; nasýl bir mimarî tarzda yapýldýðýný sorguluyoruz. Ya da toplumlarýn siyasî, ikitsadî, kültürel vb. tarihlerini tahlil ediyoruz. Aslýnda bu yaptýðýmýz ...

Ýstanbul, sükûnetin merkezi, ön-görülebilir bir hayatýn mekâný olarak, yeni sâkinlerine, varlýk, var-olan, ve yokluk üzerine nazarî araþtýrmalarýný yürütebilecekleri, mensup olduklarý theo-onto-logosu, siyâset, askerlik, mimarî, þehircilik, sanat, iktisat, mûsiki gibi çok deðiþik zihnî-amelî alanlarda tecessüm ettirebilecekleri, kýsaca mâlik old ...

Bilindiði üzere insan, klasik felsefe-bilimde, düþünen canlý (hayvân-ý nâtýk) olarak tanýmlanýr; canlýlýk bitkiye, bitkilik cisimliliðe, cisimlilik elementlere yani dört unsura kadar geri gider. Ýnsanýn hayvâniyet yaný, öyleyse, tabiatýn ve tabiatta bulunan tüm diðer var-olanlarýn özelliklerini haiz bir terkiptir. Bu terkipte maddî olanlar yanýn ...

"(…) Günümüzde Ýslâm maneviyatýnýn vaat ve teklif ettiði þey otorite fikrinin modern bir paganizme dönüþtüðü günümüz ortamýnda her türlü kurgulanmýþ ilahlaþtýrma karþýsýnda ‘Lâ ilâhe’ demenin ve bununla da yetinmeyip ‘ÝllAllah’ diyebilmenin pedagojisini insanýn yeniden ahlâkî tekemmülü adýna hayata geçirmek olabilir. Çünkü Ýslâm maneviyatý açýsý ...

"(…) Günümüzde Ýslâm maneviyatýnýn vaat ve teklif ettiði þey otorite fikrinin modern bir paganizme dönüþtüðü günümüz ortamýnda her türlü kurgulanmýþ ilahlaþtýrma karþýsýnda ‘Lâ ilâhe’ demenin ve bununla da yetinmeyip ‘ÝllAllah’ diyebilmenin pedagojisini insanýn yeniden ahlâkî tekemmülü adýna hayata geçirmek olabilir. Çünkü Ýslâm maneviyatý açýsý ...

"(…) Tasavvufta haller ve makamlar olarak isimlendirilen manevî tecrübe süreçlerine genel olarak baktýðýmýzda bütün bunlarýn sonuçta ortaya entelektüel bir perspektif çýkardýðýný görürüz. Bütün bu tecrübeleri yaþadýðýný ifade eden yolcu, artýk varlýk alanlarýna, bilgilenme biçimlerine ve deðerler alanýnýn özüne ve ruhuna iliþkin sufice bir persp ...

"(...) Kelâmcý doðru itikadýn peþindedir. Mutasavvýf ise bilgi kavramýyla nur kavramýný özdeþleþtirerek marifet adýný verdiði, nazarî-aklî verilerin ötesinde manevî aydýnlanma süreçleriyle ulaþýlmýþ bir hakikati esas alýr. Manevî aydýnlanma süreçleri, önce teorik akýldan deðil pratik akýldan baþlar; beli bir erdemlilik ve arýnma düzeyini yakalam ...

"(…) Esasen bir yeniden keþfetme ve inþâ mantýðýna daima muhtacýzdýr. Özellikle söz konusu entelektüel geleneklerle irtibatýmýzýn çeþitli sosyo-politik ve sosyo-kültürel tercihlerle koparýldýðý yahut daha iyimser bir ifade ile zayýflatýldýðý günümüzde bu ihtiyaç kendisini fazlasýyla dayatmaktadýr. Ancak Ýslâm düþüncesinin seyri yahut geleceðinin ...

"(...) Ârifin zâhidâne bir hayat yaþamasý kendisini hakikati araþtýrma yöneliþinden uzaklaþtýracak dünyevî ilgilerin olumsuz etkilerinden kurtulmak, hakikat idealini en yüksek deðer olarak benimsemek gayesini güder. Ârifin ibadetten güttüðü amaç ise gerek arzu gücünün gerekse mütehayyile ve vehim güçlerinin, aklî ve manevî hayatýný metafizik hak ...

"(...) Varlýðý kendisinden (el- vücûd mâ li'þ-þey' min zâtih) ve varlýðý baþkasýndan (el-vucûd min gayrih; lâ kývâm lehû binefsih) ayýrýmýna giderken Gazzâlî, zorunlu ve mümkin varlýk kavramlarýna açýk biçimde atýfta bulunmaktadýr. Varlýðý baþkasýndan olanýn zâtýna yani mahiyetine nispetle sýrf yokluk olduðunu, mevcûdiyetinin ancak varlýðýný bor ...

(...) Duyulur nesnelerden, imgesel formlara, imgelerden vehmin mütereddit yargýlarýna, buradan nazarî aklýn soyutladýðý kavramsal gerçekliklere ve nihayet doðrudan doðruya müþâhede edilen nûrânî hakîkatlere kadar bu perdeler fiziðe yaklaþtýkça karanlýk, metafiziðe yaklaþtýkça aydýnlýk derecelerini ifade eder. (...)"

"(...) Allah güzeldir ve güzeli sever'(Müslim, Ýman 147) hadis-i þerîfini zikreden Gazzâlî Allah'ý güzel olan Zâtý nedeniyle sevmenin garazsýz ivazsýz bir sevgi olacaðý imasýnda bulunur. (...) Güzelliðin duyu ve hayal algýsýnýn ötesinde soyut bir anlamý vardýr ve asýl estetik algý bu güzelliðin farkýna varmaktýr. (...) Gazzâlî'ye göre 'her þeyin ...

"(...) 'Miþkât' gibi bir son dönem eseri olan 'el-Munkýzu mine'd-dalâl'den öðreniyoruz ki, Gazzâlî'nin bazý aþamalarda bedeli entelektüel bunalýmlarla ödenmiþ olan hakîkati arayýþ serüveni, tasavvuf ehlinin temsil ettiði ahlâk ve dolayýsýyla hakikat doktrininin bu yöndeki iddialarýn 'en iyisi' olduðu sonucuna ulaþtýðýnda da bu hiçbir tereddüt iç ...

"(...)Gazzâlî, Mi'yârü'l- 'ilm(Bilginin Kriteri) adlý mantýða dair ünlü eserinin mukaddimesinde bu kitabý iki amaçla yazdýðýný beyan etmektedir. Ýlki daha genel ve daha önemli olup gerek 'aklî' ve gerekse 'fýkhî' olsun teorik bilimlerin(el-ulûmü'n-nazariyye) hepsi için geçerli olan bilgi kriterlerini ortaya koymaktýr. Bu bolümde Gazzâlî, yöntemi ...

"Akkach'ýn Gazzâlî'den yaptýðý alýntý þudur: 'Týpký mühendisin bir eve ait yapý planýný beyaz kâðýda çizip (yusavviru) daha sonra bu örneðe göre onu varlýða çýkarmasý (sümme yehrucuhâ ile'l- vücûd 'alâ vefki tilke'n-nüsha) gibi göklerin ve yerin Yaratýcýsý da baþlangýcýndan sonuna kadar âlemin örneðini Levh-i Mahfuz'da yazmýþ, daha sonra da onu ...

"(...) 'Ýslâm olma'nýn insana nasýl bir varoluþsal güvenlik alaný açtýðýyla ilgili olarak Allah'ýn isimlerinden birinin 'el- Mü'min' olduðunu hatýrlamak yeterlidir. Bir müslümanýn mü'min oluþu, Allah'a inanmasý ve güvenmesi demektir. Ancak Allah'ýn el- Mü'min oluþu -her þeyi bilen Allah için inanç akdi söz konusu bile edilemeyeceginden- güvenmek ...

"(…) Elbette ve her þeyden önce Tanrý, varlýðýnýn akýlla kavranabilmesi açýsýndan Ma’kûl yani akledilir olan bir felsefî gerçekliktir; ancak mutlak varlýðýnýn akýlla kavranabilmesi onun mutlak gayb olarak isimlendirilmesine engel teþkil etmeyecektir. Çünkü böyle bir ilkenin varlýðýný akýlla teslim etmek baþka þey, isterse varlýðýyla ayný olduðu ...