Son harp ve son yıllar her yerde insanlığın yüzündeki "incecik perdeyi" yırttı, ruhların hakiki çehresi meydana çıktı. Bunların eliyle ortadan kalkan sadece kıyafetler, başka yaşama tarzı, başka nakil vasıtaları, başka türlü şehirlerin hayatı değildir, aynı zamanda yıkılan bütün bir ahlâk nizâmıdır. Bugün, münevverleri ve otorite rehberleriyle dopdolu bir şehirde bir gün olsun menfaatlerinizi emniyet edecek bir insan bulamıyorsunuz; herhangi bir nizâmı sağlayacak bir kuvvete sahip olamıyorsunuz; etrafınızda haksızlığa isyan eden bir ses duyamıyorsunuz. Sade alkışlar, utanma bilmez alkış sesleri. Biz, bu neslin bir zümre çocukları, bu şaşkınlık âvâzeleri arasında ölüler gibi perişan ve kapkara duvarların arasına tıkanmış halde ümitsiz yaşadık. Bu ümitsiz devirlerde çok kere gözlerimiz yaşla kapandı; içimiz dile gelerek dışarının haya bilmez naralarına, ümitleri öldüren şaşkınlığına şöyle haykırmıştı: Bu alkışlayan, boyun eğmekten zevk alan, kirlenmiş şerefler dilenen insan zümresine nasıl bakalım? Her zaman, her yerde, bu kâh kadın, kâh kral heveslerini alkışlayan, kâh kral eteğini öpen, bu inanmayan, muzdarip olmayan ve isyan etmeyen muzır zümreyi gözlerimizden nasıl uzaklaştırmalı?