İbn Arabî vücûdun hakikatinin fikir ve nazar ile değil de ancak keşf ilimleriyle bilinebileceğini (el-Fütûhât, I/60, 110) ve bu ilimleri elde etmek için en şerefli yolun tecellî olduğunu söyledikten sonra bu tecellînin de meclâda kendisine tecellî olunan kimseye Allah'ın zâhir olmasından ibaret olduğunu belirtir (I/185). Hakikatler hakikatinin ve bunun mertebelerinin ancak tecellî ile bilinebileceğini (İbn Arabî, İnşâu'd-devâir, 35-36) ve üstelik buna dair tecellînin de ancak zât tecellîsi (tecellî-i zâti) ile olursa olabileceğini yoksa sıfat veya fiil tecellîsinin vücûda dair bilgilere kaynaklık edemeyeceğini söyleyen Şeyh devamla bu zâtî tecellînin de ancak ona lâyık ve müstaid bir mazhar bulduğunda gerçekleşebildiğini söylemektedir (Fusûs, 61). Bu da gösteriyor ki vücûd hakkında ehl-i keşf ve'l-vücûd olan muhakkik sufîler ile ehl-i taklîd ve nâkil olan feylosofların ve kelâmcıların görüşleri daha temelden farklılaşmış olmaktadır. Bu genel ve olmazsa olmaz temel yasayı belirledikten sonra yine o; "Allah bana eşyanın hakikatlerini, zâtlarında olduğu gibi bildirdi ve nisbet ve izâfetlerinin hakikatine de keşfen beni muttali kıldı" (İnşâu'd-devâir, 1) diyerek bu sefer de kendi salâhiyetini (otoritesini) tebliğ etmektedir. "Bizim ilmimiz ne bazı kişilerin elfâzından veya anlayışlarından ne de bazı kitaplardan iktibas edilmiştir. Bizim ilmimiz; vecd sultanı veya vücûdda fânî olma hâli galebe ettiği zaman kalbe doğan tecellîlerden ibarettir" "Biz [bu konuda] feylosofların veya buna mümasil olanların sözlerini ve görüşlerini nakledip duranlardan değiliz. Biz bütün kitaplarımızda ancak bize keşf ne verdiyse ve Hak ne imlâ ettirdiyse onları almışızdır" (el-Fütûhât, II/432) sözleriyle de sanki o, kendi bilgisinin sırf tarihî ve yatay düzleme ait olmadığının ve dolayısıyla modern araştırmacıların tarihselci (historicity), yataycı (horizontality) ve ilerlemeci (progressive) yöntemleriyle vücûdun anlaşılamayacağının altını çizmek ister gibidir.
Şeyh-i Ekber / İbn Arabî Düşüncesine Giriş
Mahmud Erol Kılıç
Yayınevi:Sufi Kitap
Baskı Yılı:2009
Alıntı Sayfası: 223-224
ISBN: 978-975-9161-40-8
Alıntı Yapan: paradoksal
Okunma Sayısı: 2037