Daha 1048 yılında Tuğrul Bey, Hristiyan kuvvetlere karşı anne tarafından kuzeni İbrahim'i göndermişti. O yıl Erzurum'un alınması, Ermeniler tarafından büyük felaket olarak karşılanmıştı. Gerçekten de bugün bizim için ikinci derecede önemli bir bulgu olarak görünmesine karşın, Erzurum'un alınması batı yönündeki istilaların başlangıcı olarak düşünülebilir. Azerbaycan ve Yukarı Mezopotomya'da üslenmiş olan Türkmenler sonraki yıllar boyunca Ermenistan'a ve Anadolu'nun ortasına şiddetli saldırılar düzenlediler. Bunları 1054 yılında Van bölgesinde, 1057'de Malatya bölgesinde, 1059-1060'ta Sivas bölgesinde, 1062'deyse yeniden Malatya'nın çevresinde ve Diyarbakır'da görüyoruz. 1064'te Ermenistan'ın başkenti Ani düştü ve Alp Arslan, Türk sınırına bakan yabanıl manzarada hâlâ pek çok güzellik barındıran kentin, en güzel kilislerinden biri olan katedrale, Türklerin simgesi olan bir hilal diktirdi. Ermenilerin yenilgisi üzerinde yükselen bu hilal, daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun ve bunun aracılığıyla da tüm İslâm dünyasının simgesi olacaktır.
Bu işe bir son vermek gerekiyordu. En azından muvazzaf bir subay olan Basileus IV. Romanos Diogenes böyle düşünüyordu. Ve Bizans tahtına geçmesinden kısa bir süre sonra, Yunanşlar ve diğer Hristiyanların yanı sıra Türklerden, özellikle de Peçenek ve Oğuzlardan oluşan paralı bir asker birliği de içeren son derece karmaşık yapılı, büyük -belki de 200.000 kişilik- bir ordu topladı ve İran'a yöneldi. Sınırlarının tehdit altında olduğunu hisseden Alp Arslan onun karşısına daha küçük, ama daha kararlı kuvvetlerle çıkmak üzere harekete geçti. Ve 19 Ağustos 1071 günü Van Gölü'nün doğusunda, Fırat'ın yukarı çığırındaki Manzikert ya da bugünkü adıyla Malazgirt'te karşı karşıya geldiler. Rumlar yorgun ve bezgindi. Yolları boyunca gördükleri yıkıntılar morallerini bozmuştuu. İnisiyatifi Türklere bıraktılar ve komutanlarının onların eline düşmesine engel olamadılar. Doğu Roma İmparatorluğunun caesar'ı Basileus IV. Romanos Diogenes tutsak edilmişti!. Tarihte ilk kez Müslüman bir hükümdar bir Bizans İmparator'unu ele geçiriyordu!