Kur'ân'da şöyle buyrulur: "Hani Mûsâ, ailesine şöyle demişti: 'Gerçekten bir ateş gördüm, (gidip) size oradan bir haber getireceğim yahut bir kor getireceğim, umarım ki ısınırsınız!'" (Neml, 27/7). Bu ayette dile getirilen ateşin haberini getirmek, bir kor görmek ve ateşle ısınmak (ayrıca yanmak olarak da çevrilebilir) ifadeleri, burada ateşle sembolize edilen Hakîkat'in kesinliğine (yakîn) ulaşmadaki üç safhayı temsil etmektedir. Yakînin seviyeleriyle alakalı geleneksel beyanları kullanacak olursak, her şeyden önce güvenilir bir kaynaktan ateşin bir tarifini işitmek ve bu açıklamadan kesinlik elde etmek gibi yakîn ilmi ya da bilgisi (ilme'l-yakîn) söz konusudur. Bu bilgiye genellikle kesinlik bilgisi adı verilir, ancak ayrıca bilginin kesinliği ya da bilgi seviyesinin üzerinde anlamını havidir. İkinci olarak yakîn, gözü ya da ateşi görmek ve doğrudan basiret yoluyla onun varlığının kesinliği (ayne'l-yakîn) söz konusudur. Nihayet ateşle yok olmak ve ateşe "dönüşerek" onun en yüksek kesinliğini elde etmek gibi olan kesinliğin hakikati (hakka'l-yakîn) - hakikatin kesinliği olarak da anlaşılabilir - söz konusudur. Manevî kişinin hayatının gayesi, bazı Hristiyan mistiklerinin Allah'ta yok olmak şeklinde atıfta bulundukları Hakîkat ateşinde yok oluncaya kadar yâkin merdivenine tırmanmaktır.
Meşhur bir beyitte Hz. Mevlânâ şöyle der:
Ömrümün özeti şu üç sözden ibarettir:
Hamdım, piştim, yandım.
Hz. Mevlânâ, burada aynı hakikate atıfta bulunmaktadır. Her şeyden önce Hakîkat gibi bir şeyin olduğu kesinlik söz konusudur. Dahası, bu ilk kesinlik temelinde, O'nda yok oluncaya ve bizzat Hakîkat Bahçesi'ne girinceye kadar hakka'l-yakîn'in yüksek seviyelerine ilerlenebilir.
