Zaman içinde yaratýlmýþ olmak, insanýn Zorunlu Varlýk olmadýðýnýn bir deliliydi. Baþka bir ifadeyle insan var olmak için mutlaka kendisini var eden birine muhtaçtýr. Bu durumda zaman içinde yaratýlmýþ olmak ile muhtaçlýk veya fakirlik ayný anlama gelen veya birbirini istilzam eden iki kelimedir. Kanaatimce tasavvufun amelci tavrýnýn en doðru görülebildiði kavramlardan birisi hudûs veya imkân terimini fakirlik ve zillet termiyle irtibatlandýrýp buradan üretilen geniþ yorumlardýr. "Ýnsan zamanda yaratýlmýþtýr" demek, bir sufi için "Ýnsan fakirdir" demenin tam da aynýdýr. Tasavvuf için insanýn fakirliðini idrak etmesiyle baþlayan bir sürecin adýdýr. Hatta fakirlik tasavvufun kendisidir. Bir tasavvuf deyiþinde "Tasavvuf tamamlansa(-ydý) Allah olur(-du)" denilir. Burada tasavvuf yerine bazen fakirlik talebi kullanýlýr ve "Fakirlik tamam olsaydý, Allah olurdu" denilir. Bu ifade, üzerinde durduðumuz konuyu anlatmak için yeterince açýk düþünceler barýndýrmaktadýr. Tasavvuf, insanýn mutlak anlamda fakir ve Allah'a muhtaç olduðu fikrini deðiþmez bir varlýk durumu olarak kabul eder. Bu anlamda ibnü'l-vakt yani vaktin oðlu, her an Allah'a muhtaç olan insan demektir. Bunun birinci merhalesini, yani var olmak için Allah'a muhtaçlýðý kelâm ilmi ile ele almýþ ve sonuçlarýný tespit etmiþti. Sufiler ise buradan daha dinamik ve hayatýn bütününü kuþatan sonuçlar çýkartmaya çalýþtýrlar. Onlara göre "Ýnsan ibnü'l vakt, yani zamanýn oðludur" demek, insan her an muhtaç ve fakir demektir. Bu yönüyle ibadet, fakir bir varlýk olmanýn zorunlu neticesidir. Bâyezid-i Bestamî bir varidatýndan söz ederken þöyle der: "Rabbime 'Sana nasýl ulaþabilirim?' diye sorunca bana þöyle dedi. 'Bana ait olmayan bir vasýfla bana gelebilirisin.' Ben de 'Peki sana ait olmayan vasýf ne olabilir?' diye srunca þöyle dedi. 'Zillet ve fakirlik!'" Demek ki ibnü'l-vaktin, yani fakir isanýn Allah'a gidiþ yolu bizzat fakirlik yoludur.

amazon.com.tr'deki Bunuokudunmu dükkanýndan satýn almak için týklayýn.

Ýbnü'l-Arabî'nin insanýn kendini tanýmasýndaki iki merhaleden söz ettiðini görmekteyiz: Ýnsanýn kendini dolaylý tanýmasý ve insanýn kendini doðrudan tanýmasý. Bunu insanýn kendisi hakkýnda eksik bir bilgi edinmesi ve tam bir bilgi edinmesi olarak da ifade edebiliriz. Ýnsan çevresindeki nesnelerle iliþkisinde kendini dolaylý olarak tanýr ve bu ta ...