"Her şeyin ölçüsü insandır." Tür anlamında insan. Dolayısıyla dış dünyayı biz yaratmıyorsak da biz biliyoruz. Mevcudiyetin mudrek hâle gelmesi müdrik olanın varlığına bağlıdır; idrak eden de insandır. 'Şey', bir âlim tarafından, ilimle mâlum hâle getirilir. Şeyiyyeti âlime bağlı değilse de mâlum olması âlimin ilmiyledir. Diğer canlılar idrak ederler mi? Zihin seviyesinde evet; onların da bir alıgları (perception) vardır ama idrakleri (apprehension) yoktur. Eğer algıya bir tür idrak dersek ki, bu mümkündür; o zaman kelamcılarımızın yaptığı gibi idrak de idraku'l-idrak olur ki, bu, insan dışındaki diğer canlılarda mevcut değildir. Bu nedenle ihsas ile idraki birbirine karıştırmamalıyız; ihsas zihne, idrak akla aittir.
Esere İlişkin Diğer Alıntılar
Sözün Eşiğinde
İhsan Fazlıoğlu
"Düşünmek, icabete hazırlayan bir yakarıştır." der İbn Sînâ... Düşünceyi söze vurmak yazıya koymak ise yakarışın bir ifadesi. Bu kitapta yakarış, sözün eşiğinde dile gelmiştir; tüm samimiyeti ve ihlâsıyla... (s.10)
Sözün eşiği, ümidin eşiğidir; çünkü bir yerde söylenecek söz var ise, hâlâ ümit var demektir; s-öz-den, dolayısıyla öz-den y ...
Sözün Eşiğinde
İhsan Fazlıoğlu
Bilindiği üzere insan, klasik felsefe-bilimde, düşünen canlı (hayvân-ı nâtık) olarak tanımlanır; canlılık bitkiye, bitkilik cisimliliğe, cisimlilik elementlere yani dört unsura kadar geri gider. İnsanın hayvâniyet yanı, öyleyse, tabiatın ve tabiatta bulunan tüm diğer var-olanların özelliklerini haiz bir terkiptir. Bu terkipte maddî olanlar yanın ...
Sözün Eşiğinde
İhsan Fazlıoğlu
Burada, sosyal bilimler ve özellikle tarih bilimi için ilginç bir noktaya dikkat çekmek istiyorum: Biz, daha sonra, bu hakikat üzerine de yeni itibârlar üretiyoruz. Örnek olarak, camiye bakıyoruz; nasıl bir mimarî tarzda yapıldığını sorguluyoruz. Ya da toplumların siyasî, ikitsadî, kültürel vb. tarihlerini tahlil ediyoruz. Aslında bu yaptığımız ...